متخصص قلب و عروق و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان با تبیین اثرات مخرب آلودگی هوا بر سیستم قلبی – عروقی، بر ضرورت توجه جدی بیماران قلبی به پیام‌های هشدار آلودگی هوا و پرهیز از قرارگیری در محیط‌های آلوده تأکید کرد.

به گزارش فوق العاده آنلاین و به نقل از روابط عمومی مرکز آموزشی درمانی قلب و عروق فرشچیان، دکتر فرناز فریبا در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده سلامت عمومی است، اظهار کرد: آلودگی هوا نه‌تنها احتمال بروز بیماری‌های ریوی و سرطان را افزایش می‌دهد، بلکه به شکلی مستقیم و عمیق بر سلامت قلب اثر می‌گذارد و می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های شدید قلبی شود.

وی تبیین کرد: اگرچه هوای آلوده برای همه خطرناک است، اما برای بیماران دارای سابقه مشکلات قلبی مانند یک عامل تشدیدکننده جدی عمل کرده و آسیب‌پذیری آن‌ها را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

این متخصص قلب در توضیح مکانیسم اثرگذاری آلاینده‌ها افزود: زمانی که هوای آلوده تنفس می‌شود، ذرات بسیار ریز گرد و غبار و ترکیبات سمی وارد بدن شده و به‌دلیل اندازه کوچک خود به عمق ریه راه می‌یابند. این ذرات سپس از طریق شبکه مویرگی وارد جریان خون می‌شوند.

وی با بیان اینکه این ذرات، به‌ویژه ذرات معلق بسیار ریز، از مهم‌ترین عوامل ایجاد التهاب عمومی در بدن هستند و التهاب ناشی از آن‌ها مستقیماً سلامت عروق قلب را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ادامه داد: تکرار ورود این ذرات آلوده به سیستم تنفسی و گردش خون موجب ایجاد یک التهاب مزمن در بدن می‌شود که در نهایت رگ‌های قلب را تنگ و سفت می‌کند. این فرآیند که به آترواسکلروز شناخته می‌شود، پمپاژ مؤثر خون را مختل کرده و می‌تواند به انسداد کامل عروق قلب منجر شود که همین روند در بسیاری از موارد عامل مستقیم سکته قلبی است.

دکتر فرناز فریبا با اشاره به گزارش‌های متعدد بیماران در روزهای آلوده بیان کرد: بسیاری از بیماران افزایش ضربان قلب، تپش نامنظم یا کاهش تحمل فعالیت را تجربه می‌کنند که چنین تغییراتی در همان ساعات ابتدایی مواجهه با هوای آلوده نیز رخ می‌دهد و مختص مواجهه طولانی‌مدت نیست. بر همین اساس، حتی قرارگیری کوتاه‌مدت بیماران قلبی در محیط آلوده می‌تواند منجر به علائم هشداردهنده شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان با هشدار به بیماران پرخطر، عنوان کرد: افرادی که دارای تنگی عروق، بیماران دریچه‌ای، افراد با سابقه عمل جراحی قلب باز یا بای‌پس و سالمند هستند باید حساسیت بیشتری نسبت به شرایط آلودگی هوا داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه هوای آلوده میزان اکسیژن قابل دسترس در خون را کاهش می‌دهد و این موضوع نه‌تنها عملکرد قلب، بلکه عملکرد مغز و سایر اندام‌های حیاتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تشریح کرد: نشانه‌هایی همچون خستگی غیرمعمول، تپش سریع یا کند قلب، سبکی سر، تنگی نفس، سنگینی در قفسه سینه، یا درد در شانه و گردن، باید جدی گرفته شوند.

دکتر فریبا با تأکید بر اینکه مشاهده هر یک از این علائم در روزهای آلوده نیازمند مراجعه فوری به پزشک یا مرکز درمانی است، زیرا ممکن است نشانه‌ای از بروز اختلالات حاد قلبی باشد، خاطرنشان کرد: آلودگی هوا یک تهدید خاموش برای سلامت قلب است و همه افراد، چه سالم و چه بیمار، باید میزان مواجهه خود با آلاینده‌ها را کاهش دهند.

وی در ادامه، مجموعه‌ای از راهکارهای عملی را برای محافظت از قلب در روزهای آلوده ارائه کرد و افزود: نخستین توصیه برای بیماران قلبی و گروه‌های حساس این است که در روزهای دارای هشدار آلودگی هوا از خروج غیرضروری از منزل خودداری کنند و در این راستا پیگیری پیام‌های هشدار آلودگی هوا و پایش شاخص کیفیت هوا از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شود.

این متخصص قلب و عروق در توضیح اصول تغذیه‌ای مناسب برای روزهای آلوده تبیین کرد: مصرف مایعات کافی، میوه‌ها و سبزیجات تازه به بدن کمک می‌کند تا با اثرات آلاینده‌ها مقابله کند. همچنین میوه‌هایی مانند انار و گوجه‌فرنگی به‌واسطه داشتن ترکیبات محافظتی، تأثیر مطلوبی در کاهش التهاب و تقویت عملکرد قلب دارند و مصرف غذاهای آب‌پز یا بخارپز به‌جای غذاهای سرخ‌شده نیز از فشار اضافی بر سیستم قلبی و گوارشی جلوگیری می‌کند.

وی تأکید کرد: حتی مواجهه کوتاه‌مدت با هوای آلوده می‌تواند عملکرد الکتریکی و همودینامیک قلب را دچار اختلال کند بنابراین استفاده از ماسک استاندارد در محیط‌های آلوده، سنجش منظم فشار خون، مصرف دقیق داروهای قلبی طبق تجویز پزشک و پرهیز از فعالیت سنگین در فضای باز از مهم‌ترین راهکارها برای محافظت از قلب در این شرایط هستند.

دکتر فریبا یادآور شد: در صورت بروز هرگونه علامت غیرطبیعی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه یا نامنظمی ضربان قلب، اقدام سریع برای مراجعه به پزشک ضروری است؛ زیرا تأخیر در درمان می‌تواند خطر بروز عوارض شدید قلبی را افزایش دهد.